O każdą większą i mniejszą ranę trzeba zadbać – odkażając ją i stosując odpowiedni opatrunek. Odleżyny to specjalny rodzaj ran, są bolesne i bardzo trudne w leczeniu. Jak powstają i jak sobie z nimi radzić?
Czym są odleżyny?
Odleżyny to rany, które powstają w wyniku stałego i długotrwałego nacisku na konkretny obszar tkanki miękkiej. Wspomniany wyżej nacisk powoduje niedokrwienie i niedożywienie tkanek, co skutkuje z kolei pojawieniem się miejscowego obrzęku i zaczerwienienia (rumień) – to pierwszy etap tworzenia się odleżyny. Następnie rana zaczyna szybko się pogłębiać: skóra sinieje i łuszczy się, a po otarciu naskórka pojawia się sączący z rany płyn surowiczy, dochodzi do postępującej martwicy tkanek skóry, w wyniku której martwe warstwy oddzielają się od zdrowych – w efekcie powstają owrzodzone, z czasem coraz głębsze i coraz rozleglejsze ubytki w tkankach. Te łatwo ulegające zakażeniom rany mogą dotyczyć nie tylko naskórka i skóry, ale również głębszych warstw ciała: mięśni, narządów i kości.
Jakie są przyczyny odleżyn?
Wiemy już, że odleżyny są konsekwencją długotrwałego i niezmiennego ucisku na tkanki – to najczęstsza zewnętrzna przyczyna ich powstawania. Jednak to, czy i w jakim czasie powstaną odleżyny, zależy również od szeregu dodatkowych czynników wewnętrznych, do których należą m.in.: ogólny stan zdrowia (w tym odżywienie organizmu: otyłość lub wyniszczenie) oraz budowa ciała; ograniczenia ruchomości lub jej całkowity brak; różnego rodzaju problemy zdrowotne powodujące nietrzymanie moczu i stolca oraz zaburzające czucie bólu; a także niektóre jednostki chorobowe (np. miażdżyca i cukrzyca) oraz stosowane leki (np. sterydoterapia, leki przeciwbólowe i uspokajające, chemioterapia). Czas powstania odleżyny zależy od wielu czynników, ale najczęściej mieści się w przedziale: od dwóch do dwunastu godzin. Rany mogą pojawić się wszędzie, jednak szczególnie narażone są te miejsca, w których odległość między kośćmi a skórą jest stosunkowo najmniejsza – to m.in.: łokcie i kolana, okolice kulszowe i kości biodrowych, na łopatkach, a nawet na głowie i twarzy (w przypadku osób stale leżących w konkretnej pozycji).
Leczenie? Im szybciej, tym lepiej!
Znając przyczyny odleżyn ( Portal MojaRana.pl udostępnia przykłady najczęstszych przypadków odleżyn, z którymi warto się zapoznać. ) – możemy wdrożyć odpowiednią profilaktykę. Pacjenci narażeni na wystąpienie odleżyn powinni uważnie (optymalnie: dwa razy dziennie) monitorować stan swojej skóry, jeżeli nie są w stanie robić tego samodzielnie – konieczna jest pomoc zaufanej i troskliwej osoby. Bardzo ważna jest codzienna, staranna pielęgnacja skóry: dokładne mycie i osuszanie oraz stosowanie preparatów nawilżających i natłuszczających. Należy również zwrócić uwagę na odzież i pościel chorego – najlepsze są naturalne i miękkie tkaniny, z jak najmniejszą ilością szwów i małych elementów (suwaków, guzików, troczków). Odzież i pościel muszą być zawsze suche, świeże i czyste. Osoby stale leżące powinny co 2 – 3 godziny zmieniać pozycję ciała (przy zmianie pozycji należy chorego unieść, a nie przesuwać, co może powodować niebezpieczne w skutkach obtarcia), a osoby siedzące na wózkach powinny starać się maksymalnie co kilkadziesiąt minut unosić ciało odciążając najbardziej narażone na odleżyny miejsca. Zabiegami, które poprawiają ukrwienie skóry są: lekkie masaże, delikatne oklepywanie oraz nacieranie skóry oliwką lub kremami nawilżającymi i natłuszczającymi. Za wczesne objawy odleży można uznać wszelkie zaczerwienienia skóry, które nie znikają po usunięciu ucisku oraz pęcherze i otarcia naskórka. Im wcześniej podejmiemy leczenie ran – tym skuteczniejsze ono będzie.
W aptekach i sklepach medycznych (również tych internetowych) dostępne są środki pomocnicze do stosowania w profilaktyce odleżyn (np. materace przeciwodleżynowe) oraz specjalne opatrunki niezbędne w ich leczeniu ( muszą posiadać m.in. mocno chłonącą warstwę środkową i nieprzywieralną do rany warstwę wewnętrzną).
Galeria zdjęć
